Μάνα, μητέρα, μαμά! Ο άνθρωπος πίσω από τον ρόλο της μητέρας. Άρθρο της Ευαγγελίας Γκέγκα
Οι ρίζες της Γιορτής της Μητέρας έρχονται από την αρχαία Ελλάδα. Η μητέρα Γη (Γαία) σύζυγος του Ουρανού είναι η προσωποποίηση της φύσης, που γεννά όλο τον κόσμο και λατρεύεται σαν η υπέρτατη θεότητα. Η λατρεία περνά στη συνέχεια στην κόρη της, Ρέα, σύζυγο και αδερφή του Κρόνου. Η Ρέα λατρεύεται σαν η “Μητέρα των Θεών”, καθώς φαίνεται να είναι η πρώτη, που γέννησε με τοκετό και ανάθρεψε τα παιδιά της με μητρικό γάλα. Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν τιμές στη Ρέα κάθε άνοιξη, καθώς ήταν και θεά της γης και της γονιμότητας.
Στη σύγχρονη εποχή, η Αμερικανίδα κοινωνική ακτιβίστρια Άννα Μαρία Τζάρβις ήταν αυτή που είχε πρώτη την ιδέα να καθιερωθεί μια ιδιαίτερη ημέρα προς τιμή της μητέρας, η γνωστή ως Γιορτή της Μητέρας. Οι προσπάθειές της ευοδώθηκαν τελικά στις 9 Μαΐου του 1914, όταν ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Γούντροου Γουίλσον υπέγραψε προκήρυξη, σύμφωνα με την οποία η Ημέρα της Μητέρας καθιερωνόταν ως εθνική εορτή τη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου.
Μάνα, μητέρα, μαμά! Ένας πολυδιάστατος ρόλος με τεράστια σημασία για την ανάπτυξη του ανθρώπου. Είναι εκείνη που θρέφει, που φροντίζει, που προστατεύει, που παρηγορεί, που συγχωρεί και κατανοεί. Ένας ρόλος χωρίς απαιτήσεις, χωρίς να περιμένει ανταπόδοση στην άνευ όρων αγάπη του. Μια μητέρα (βιολογική ή μη) καθορίζει μέσα στα 5-6 χρόνια της ζωής του παιδιού, συνειδητά ή ασυνείδητα τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα του μελλοντικού ενήλικα ως εκ τούτου ο δεσμός που θα αναπτύξει με το παιδί είναι μείζονος σημασίας.
Τα ευτυχισμένα παιδιά γίνονται από ευτυχισμένους γονείς και πιο ειδικά από ευτυχισμένες μαμάδες. Η τέλεια και ιδανική μητέρα δεν υπάρχει καθώς η μητέρα είναι αυτόνομο άτομο, κουβαλάει τα δικά της τραύματα, δυσκολίες και ελλείματα όπως όλοι οι άνθρωποι. Στην προσπάθειά τους, οι μητέρες να κάνουν το καλύτερο δυνατό για το παιδί τους ξεχνούν τις ανάγκες τους και παραβλέπουν τις επιθυμίες τους. Αυτό έχει αντίκτυπο σε όλες τις σχέσεις τους και φυσικά και στη σχέση με το παιδί τους. Υπάρχουν λοιπόν οι μάνες που κατάφερνουν να κρατήσουν τις σωστές ισορροπίες, ώστε η σχέση με το παιδί να είναι υγιής και το παιδί εξελίσσεται σε έναν ανεξάρτητο, γεμάτο αυτοπεποίθηση ενήλικα χωρίς ανασφάλειες και σοβαρές δυσκολίες, υπάρχουν οι μάνες που δεν κατάφεραν ή δεν αναγνώρισαν τα δικά τους ελλείματα με αποτέλεσμα να τα προβάλουν πάνω στο παιδί τους, η σχέση μεταξύ τους να μην έχει σαφή όρια και να μην μπορεί ο μελλοντικός ενήλικας να ζήσει συναισθηματικά ανεξάρτητος από εκείνη και υπάρχουν και οι μάνες που παλεύουν καθημερινά ανάμεσα σε αυτές τις δύο κατηγορίες κάνοντας ό,τι μπορούν καλύτερο και σωστότερο. Η τρίτη κατηγορία προκαλεί την μεγαλύτερη συναισθηματική κούραση.
Η γυναίκα τείνει να θυσιάζει τους υπόλοιπους ρόλους που έχει στη ζωή της στο βωμό της μητρότητας. Είναι γυναίκα, εργαζόμενη, σύζυγος, φίλη και πολλά ακόμα.. Επίσης πριν έρθει το παιδί στον κόσμο είχε ενδιαφέροντα και ασχολίες στα οποία είναι καλό να επιστρέψει προσαρμόζοντας ανάλογα τους ρυθμούς της ζωής της. Το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον της θα πρέπει να είναι υποστηρικτικό προς αυτό με κυρίαρχο πρόσωπο τον σύζυγο και πατέρα ο οποίος είναι σημαντικό να βοηθάει στην ανάπτυξη ισορροπιών και σωστών ορίων ώστε όλα τα μέλη της οικογένειας να είναι ευτυχισμένα.
Η κοινωνία μας θεωρεί την μητέρα ένα ιερό πρόσωπο και αυτός ο χαρακτηρισμός είναι πολύ βαρύς για τις πλάτες πολλών γυναικών με αποτέλεσμα να χάνονται μέσα στις ατελείωτες ευθύνες και στην υποχρέωση να είναι πάντα επάρκεις και σωστές. Τα πρώτα βήματα για να νιώσουν καλύτερα είναι να ακούσουν τις ανάγκες τους, να ξεφύγουν από τα κοινωνικά στερεότυπα και φυσικά να έχουν δίπλα τους ανθρώπους που τις στηρίζουν ώστε να ανακαλύψουν ποιες θέλουν να είναι ως μητέρες και ως γυναίκες.
Η Γιορτή της μητέρας είναι μια ευκαιρία λοιπόν να αναλογιστούμε όλοι τη σχέση με τη μητέρα μας και πώς μας έχει επηρεάσει αυτή, τη σχέση με το παιδί μας και την οικογένειά μας καθώς και τη σημαντικότερη σχέση… αυτή με τον εαυτό μας.
Χρόνια πολλά σε όλες τις μητέρες!
Learn More
Τα οφέλη του ελεύθερου παιχνιδιού στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού- Άρθρο της Ευαγγελίας Γκέγκα
Βλέποντας ένα μικρό παιδί να ασχολείται και να παίζει με τις ώρες με ό,τι υπάρχει γύρω του, από κορδόνια μαλλιών, πλαστικά μπουκάλια νερού, το ποντίκι του υπολογιστή αναρωτιέμαι αν υπάρχει λόγος οι γονείς να ψάχνουν και να στέκονται με τις ώρες μπροστά από ράφια πολυκαταστημάτων για να του αγοράσουν το κατάλληλο παιχνίδι ανάλογα με την ηλικία του, κοιτώντας τις ετικέτες των παιχνιδιών για να δουν κατά πόσο αυτό το παιχνίδι θα ενισχύσει γνωστικές διεργασίες, λεπτή κινητικότητα, συναισθηματική ανάπτυξη και άλλα πολλά.. Καταλήγω ότι το ίδιο το παιδί γνωρίζει καλύτερα και ενστικτωδώς τι το ωφελεί, επιλέγει μόνο του αυτό που τραβάει περισσότερο τη προσοχή και καταπιάνεται μ΄αυτό παρατηρώντας το, αλλάζοντας του σχήμα, τραβώντας το, σπάζοντας το σε κομμάτια και συνήθως αυτό δεν είναι ένα παιχνίδι του εμπορίου που με πολλή προσοχή έχουμε διαλέξει εμείς. Είναι κάτι απλό, καθημερινό που του έκανε εντύπωση κατά τη διάρκεια που εξερευνούσε το χώρο γύρω του μπουσουλώντας. Δεν θα διαφωνήσω ότι υπάρχουν πολύ αξιόλογα παιχνίδια στο εμπόριο που βοηθούν σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά τα οφέλη του ελεύθερου παιχνιδιού και της επιλογής αυτού είναι σίγουρα πολύ περισσότερα.
Το ελεύθερο παιχνίδι βοηθά στη σωστή διαχείριση του άγχους και κατ΄επέκταση στη μείωση του. Μέσα από πολλά παιχνίδια όπως οι κλέφτες και οι αστυνόμοι το παιδί μπαίνει σε κατάσταση ¨μάχης ή φυγής¨, πότε τον κυνηγούν και πότε κυνηγά εκείνο. Σε κάθε περίπτωση βιώνει άγχος και όσο περισσότερο παίζει, τόσο η ικανότητα του να διαχειρίζεται αγχογόνες καταστάσεις βελτιώνεται. Αντιμετωπίζοντας το άγχος, καλλιεργείται η ψυχική ανθεκτικότητα και αποκτούνται δεξιότητες ζωής που θα τον βοηθήσουν σαν ενήλικα να χειρίζεται με επιτυχία διάφορες κοινωνικές καταστάσεις.
Ένα άλλο σημαντικό προτέρημα του ελεύθερου παιχνιδιού είναι η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης. Επιτρέποντας στο παιδί και δίνοντας του το χώρο και την εμπιστοσύνη να εξερευνήσει, να κατασκευάσει πράγματα ή να επιλύσει τα δικά του προβλήματα θα αποκτήσει γνήσια αυτοεκτίμηση και αυτονομία. Θα νιώσει ότι έχει τον έλεγχο των συναισθημάτων του και των καταστάσεων που τον αφορούν. Έτσι θα νιώσει ασφαλή και δυνατό κάθε φορά που θα είναι έτοιμο να δοκιμάσει μια καινούρια δεξιότητα αλλά ακόμα και αν δεν τα καταφέρει όπως περίμενε θα έχει τα εφόδια που του προσφέρει μια ισχυρή αυτοπεποίθηση ώστε να συνέλθει από την αποτυχία και να προσπαθήσει ξανά.
Για να συνέλθει όμως από την αποτυχία, εκτός από την αυτοπεποίθηση χρειάζονται και άλλες δεξιότητες διαχείρισης δυσκολιών που και αυτές αποκτούνται από μικρή ηλικία. Είναι πολύ δύσκολο για έναν γονιό να βλέπει το παιδί του να κρεμιέται από τα μονόζυγα ή να σκαρφαλώνει σε δέντρα και να μην προσπαθήσει να το σταματήσει. Είναι πολύ σημαντικό όμως εκείνες τις στιγμές να του δείξει εμπιστοσύνη γιατί το παιδί με αυτόν τον τρόπο μαθαίνει τι είναι φόβος και πως πρέπει να τον διαχειρίζεται. Το ίδιο συμβαίνει και σε ένα κοινωνικό παιχνίδι, εξασκείται στα ¨δύσκολα¨ συναισθήματα του φόβου και του θυμού, παίζοντας με άλλα παιδιά μαθαίνει τη συνεργασία αλλά και τη σύγκρουση καθώς και τις συνέπειές τους. Ο γονιός λοιπόν θα πρέπει δείχνοντας εμπιστοσύνη στο παιδί να κρατήσει μια ασφαλή απόσταση αφήνοντας το να διαχειριστεί το θυμό και το φόβο που θα νιώσει μέσα από τη σύγκρουση.
Ένα τελευταίο σημαντικό παιχνίδι κυρίως για μικρότερα παιδιά είναι το παιχνίδι φαντασίας. Τα παιδιά κάνοντας διάφορες φωνούλες ή φανταστικές συζητήσεις με τα λούτρινα ζωάκια ή τις κουκλίτσες τους ή ζωγραφίζοντας εξωτερικεύουν και ζωντανεύουν τον ψυχικό τους κόσμο, κάτι που τα βοηθάει στη μείωση του στρες, είναι πολύ θεραπευτικό και ταυτόχρονα διευρύνει τη φαντασία τους.
Τα σημερινά παιδιά στερούνται το ελεύθερο παιχνίδι και έτσι στερούνται και την δυνατότητα να μάθουν να στερούνται. Όποιος δεν ξέρει να στερείται, δεν πρόκειται να μάθει ούτε να καλλιεργεί ούτε να πραγματοποιεί επιθυμίες. Η επίπτωση αυτού στην ενήλικη ζωή θα είναι η αδυναμία λήψης αποφάσεων (Γκοτζαμάνης, 2022).
Ας αφήσουμε λοιπόν τα παιδιά μας να αποφασίσουν μόνα τους με τι θέλουν να ασχοληθούν, μένοντας υποστηρικτικά και υπομονετικά λίγα βήματα πίσω τους…
Πηγές:
Alexander J, Sandahl I (2017), Γιατί οι Δανοί μεγαλώνουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά στον κόσμο, Διόπτρα
Γκοτζαμάνης Κώστας (2022), Πανικός, η μεγάλη εξέγερση μέσα μας, Πατάκη
Learn More
Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών (ενδείξεις, προφίλ δράστη, συνέπειες)- Άρθρο της Ευαγγελίας Γκέγκα
«Το μόνο πράγμα που πρέπει να φοβόμαστε είναι ο ίδιος ο φόβος..
Φραγκλίνος Ρούσβελτ
Η σεξουαλική κακοποίηση είναι η εμπλοκή ενός παιδιού σε σεξουαλική δραστηριότητα την οποία δεν κατανοεί πλήρως και για την οποία δεν είναι σε θέση να συναινέσει ή δεν είναι αναπτυξιακά ώριμο ή παραβιάζει τους νόμους. Τα παιδιά μπορεί να υποστούν σεξουαλική κακοποίηση τόσο από ενήλικα άτομα όσο και από άλλα παιδιά τα οποία, λόγω της ηλικίας τους ή του αναπτυξιακού τους σταδίου, βρίσκονται σε θέση ευθύνης, εμπιστοσύνης ή δύναμης σε σχέση με το θύμα.
Οι συμπεριφορές του παιδιού που μαρτυρούν τη σεξουαλική κακοποίηση είναι κάποιες από τις ακόλουθες:
Έκφραση φόβου ή αποφυγή απέναντι σε ένα συγκεκριμένο άτομο ή χώρο ιδιαίτερα σε περιστάσεις που περιλαμβάνουν τη σωματική έκθεση όπως γυμναστική, υπερβολική περιέργεια για το σεξ, απρόσμενη πτώση της σχολικής επίδοσης, παλινδρόμηση σε προγενέστερα αναπτυξιακά στάδια (νυχτερινή ενούρηση, εγκόπριση), απομόνωση από συνομήλικους και από την οικογένεια και έντονο αιφνίδιο καταθλιπτικό συναίσθημα, υπερβολικός φόβος επαφής, απροθυμία συναίνεσης σε ιατρικές ή οδοντιατρικές πράξεις, κατοχή δώρων, νέων ρούχων ή χρημάτων άγνωστης προέλευσης, αυτοτραυματισμός και απόπειρες αυτοκτονίας, διαταραχές ύπνου και λήψης τροφής. Μία μόνο ένδειξη δεν αποτελεί απόδειξη κακοποίησης, χρειάζεται συνδυασμός ενδείξεων και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.
Οι δράστες μπορεί να είναι οικείοι του παιδιού, γονείς ή φροντιστές, εκπαιδευτικοί στο σχολείο ή σε εξωσχολικές δραστηριότητες ή ο οποιοσδήποτε βρίσκεται στο περιβάλλον του παιδιού. Είναι πιο σπάνιο ο δράστης να είναι άγνωστος, χωρίς αυτό να αποκλείεται. (Υπολογίζεται ότι σε ποσοστό 75-85% οι δράστες σεξουαλικής παραβίασης παιδιών είναι άτομα γνώριμα στο παιδί από το στενό συγγενικό ή φιλικό περιβάλλον.) Το παιδί πέφτει θύμα της σχέσης εμπιστοσύνης που έχει με αυτά τα πρόσωπα και της κατάχρησης αυτής της σχέσης και της «εξουσίας» από τους ενήλικους φορείς της. Το παιδί βρίσκεται σε κατάσταση αδυναμίας και απόγνωσης καθώς είναι από τη φύση του, σωματικά και ψυχικά ανώριμο, και εξαρτώμενο φυσικά και συναισθηματικά. Ο δράστης εκμεταλλευόμενος τη συναισθηματική κατάσταση του παιδιού και χρησιμοποιώντας διάφορους τρόπους πειθούς, συναισθηματικούς και ψυχολογικούς εκβιασμούς, απειλές και συχνά σωματική βία, εμπλέκει και χρησιμοποιεί το παιδί.
Το παιδί βιώνει σύγχυση και αναπτύσσει συναισθήματα ντροπής και ενοχής. Η πραγματικότητα είναι ότι παιδιά που έχουν σεξουαλικά κακοποιηθεί παρουσιάζουν μια ποικιλία συμπτωμάτων όπως άγχος, επιθετικότητα, παρορμητική συμπεριφορά, φοβίες, αντιδράσεις διασχιστικού και μετατραυματικού τύπου, πτωχή προσαρμογή και απόδοση στο σχολείο, διαταραχές πρόσληψης τροφής, πολλαπλές και ανάρμοστες σεξουαλικές συμπεριφορές, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ελλείμματα στην κοινωνική λειτουργικότητα, αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. (Bryer & Nelson, 1987).
Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι το παιδί δεν αντιλαμβάνεται σε πολλές περιπτώσεις ότι υφίσταται κακοποίηση και εφόσον το καταλάβει είναι πολύ δύσκολο να αντιδράσει, να μιλήσει και να προστατευτεί λόγω του φόβου που νιώθει. Οι ενήλικες οφείλουμε να έχουμε γνώση όλων των ενδείξεων της κακοποίησης, να ελέγχουμε ποια άτομα βρίσκονται στο περιβάλλον του παιδιού και κυρίως να αναπτύξουμε με το παιδί μια σχέση εμπιστοσύνης ώστε να είναι αυτονόητο ότι θα έρθει σε εμάς να μιλήσει. Δυστυχώς έχει αποδειχθεί πολλές φορές μέσα από περιστατικά ότι γονείς κακοποίησαν τα παιδιά τους και μετέτρεψαν το σπίτι σε κολαστήριο, οπότε οι εκπαιδευτικοί που είναι καθημερινά κοντά στα παιδιά θα πρέπει αν δουν οποιαδήποτε ασυνήθιστη ή περίεργη συμπεριφορά να την αναφέρουν απευθείας. Αν η σκέψη σας είναι ότι ίσως κάνετε τα πράματα χειρότερα και κινδυνεύσει το παιδί καλέστε σε μία γράμμη συμβουλευτικής υποστήριξης ώστε να μιλήσετε με κάποιον αρμόδιο και να σας κατευθύνει σωστά. Όλοι οι κακοποιητές εκμεταλλεύονται πρωτίστως τον φόβο των παιδιών αλλά και τον δικό μας και έτσι καταφέρνουν να συνεχίζουν ανενόχλητοι τις πράξεις τους. Τολμήστε να μιλήσετε ώστε να σωθούν παιδικές ψυχές από τους κακοποιητές τους. Είναι ευθύνη όλων μας η προστασία των παιδιών.
Που μπορείτε να απευθυνθείτε:
- Τηλεφωνική γραμμή «Μαζί για το Παιδί» 115 25
- 24ωρη Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά 1056 (Χαμόγελο του Παιδιού)
- 24ωρη τηλεφωνική γραμμή Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας 197 (ΕΚΚΑ)
- Συνήγορος του Πολίτη-Συνήγορος του Παιδιού, τηλ.: 213 1306744,
213 1306710, 213 1306703
Γραμμή για τα Παιδιά 8001132000 χωρίς χρέωση
- Κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων κάθε περιοχής
- Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, τηλ.: 210 7715791
- 24ωρη Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας 1107 (ΕΚΚΑ)
Πηγές: Πρωτόκολλο Διερεύνησης, Διάγνωσης και Διαχείρισης Περιστατικών Κακοποίησης και Παραμέλησης Παιδιών (ΚαΠα-Π)
Ορέστης Γιωτάκος, Βικτωρία Πρεκατέ. (2006). Σεξουαλική κακοποίηση, Μυστικό όχι πια. Εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα»
Learn More